Uçak Fobisi Nedir? Uçak Korkusunu Yenmenin Yolları
Tatiller ve yolculuklar herkes için en güzel zamanlar. Uzak ülkeler ve uzun mesafeler her zaman çekicidir ancak bir sorun var: Uçak korkusu.
Uçak korkusu, uçakla seyahat ederken yalnızca sağlığını etkilemekle kalmaz, aynı zamanda yaklaşan tatil için yaşadığın heyecanı ve sevdiklerinle buluşmak için duyduğun sevinci de azaltabilir.
Neredeyse her gün trafik kazaları duyuyor olmamıza rağmen az sayıda olan uçak kazası hafızamızda daha çok yer ediyor. Genellikle araba ve otobüs yolculuğunu uçak yolculuğuna tercih ediyoruz. İnsanların yaklaşık olarak %10’u uçakla yolculuk fikrine sıcak bakmıyor ve bu grubun %20’si ciddi anlamda uçak fobisi yaşıyor.
Uçak Korkusunun Sebepleri
Uçuş korkusu hafife alınmayacak kadar önemli ve yaşamı olumsuz yönde etkileyen bir fobidir. Genetik faktörlerden başlayarak çeşitli fobiler, olumsuz deneyimler, olaylar ve duygularla ilişkilendirilir ve psikiyatrik yardım almayı gerektirebilir.
Uçuş korkusu yaratan durum, genellikle yükseklik korkusu (akrofobi), ölüm korkusu (tanatofobi), mikrop korkusu (mizofobi) ve kapalı alan korkusu (klostrofobi); uçak kazaları ve uçakta şiddet olayları, yaygın ve salgın hastalık endişesi, türbülans, elverişsiz hava koşulları, kalkış ve iniş sırasında meydana gelebilecek aksilikler ile ilişkilendirilebilir. Ayrıca 11 Eylül saldırıları sonrasında özellikle ABD’de yayılan terörizm korkusu da uçak korkusuna sebep olan etkenlerden biridir.
Genetik Faktörler
İlk insandan itibaren karasal bir yaşam tarzı süren memeliler olduğumuz bir gerçek. Doğamız gereği kendi uzuvlarımızı kullanarak uçamayız. Yeryüzünde duyu organlarımızla rahatlıkla hareket ederiz ve bu durum güven duygusu sağlar ancak tam tersi durum olarak yüksekten düşerken buna engel olamayız ya da uzay boşluğunda kalırsak yönümüzü bulamayız. Uçağa bindiğimizde bulutların üzerindeyiz ve gördüğümüz şey genellikle mavi gökyüzü ya da gece uçuşuysa sadece karanlık ve uçuyoruz. Kimilerine huzur veren bu durum, bazı insanlar için başlı başına bir stres kaynağı.
Kontrol Eksikliği Duygusu
Uçak korkusu geliştirmemize sebep olan diğer etken ise kontrol eksikliği. Trafikte ölümle sonuçlanan kaza olasılığı daha yüksek olsa da arabayı kullanan kişi olarak kontrolü elimizde tutuyoruz ve aniden frene basma ya da direksiyona müdahale etme şansımız olduğu düşüncesi bizi rahatlatıyor. Uçuş esnasında ise tamamen pilotun kontrolündeyiz, sadece oturuyoruz ve uçak inene kadar bekliyoruz. Ayrıca trafik kazalarından bir şekilde kurtulabileceğimizi dikkate alıyoruz çünkü kaza sonrasında sağlık görevlilerinin bize ulaşma şansı daha fazla. Tüm bunları düşünürken de korkular büyüyor, büyüyor ve rahatlamak yerine panik yaşamaya başlıyoruz.
Çarpma Korkusu
Bir önceki paragrafta bahsettiğimiz gibi, araba kazasından yaralı kurtulma ihtimalimizin yüksek olduğu düşüncesi de uçak fobisi geliştirmemizde bir etken. Uçak kazaları her zaman tüm yolcuların ölümüyle sonuçlanır ancak trafik ve uçak kazası oranlarını karşılaştırdığımızda yerdeki tehlikenin havadakinden çok daha fazla olduğu gerçeğiyle karşı karşıya kalırız.
Uçuş Korkusu Belirtileri Nelerdir?
Uçuş esnasında yaşanan semptomlar, bir kişi uçmayı düşündüğünde, uçağa binerken veya uçuş sırasında ortaya çıkabilir. Rahatsızlık genellikle o kadar şiddetlidir ki uçağa hiç binmemeye karar vermekle sonuçlanır. Uçak korkusunun belirtileri aşağıdaki şekillerde görülebilir.
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
- Kusma
- Ani dışkılama veya idrara çıkma ihtiyacı
- El titremesi ve terlemesi
- Terleme
- Titreme
- Kalp hızında artış
- Ağız kuruması
- Nefes darlığı
- Boğulma hissi
- Panik atak
- Korku
Uçak Korkusunu Yenmenin Yolları Nelerdir?
Uçak korkusunu yenmenin ilk adımı korkunun var olduğunu kabul etmektir. Birçok insan fobileri hakkında konuşmaktan utanır ancak fobilerin birçok insanı etkilediğini unutmamalısın.
Akıl Dışı Düşüncelerden Uzak Durmak
Öncelikle akıl dışı düşüncelerden uzak durmakla başlayabilirsin. Eğer türbülanstan korkuyorsan türbülans hakkında biraz araştırma yapmak daha iyi hissetmene yardımcı olabilir. Uçmanın ne kadar güvenli olabileceği ile ilgili videolar izleyebilir, bu konuda yapılan bilimsel araştırmaları okuyabilirsin.
Derin ve Sakin Nefes Almak En İyi Yardımcı
Uçuş esnasında ilk gerginlik belirtilerini hissetmeye başladığın anda derin ama sakin nefes almak sakinleşmene yardımcı olacaktır. Sakin bir şekilde derin nefesler alıp vermeye başla; yüz, çene ve omuz kaslarını gevşet; göğüs ve karın bölgesindeki gerilimi azalt. Kol dayanağını sıkıca kavrayan ellerini ve uçağın zeminine sıkıca tutunan bacaklarını da gevşetmeyi unutma.
Uçuş Görevlisini Bilgilendirebilirsin
İlk defa uçacaksan ya da pek çok uçuş deneyimimin olmasına rağmen uçak fobisinden kurtulamıyorsan uçuş görevlisine uçmaktan korktuğunu bildirebilirsin. Bu durum, uçuş görevlilerinin seninle ilgilenmesini sağlar ve bu ilgi sayesinde rahatlayabilirsin.
Alkol ve Kahve Yardımcı Olmaz
Uçuş fobisi olanların genellikle en yaygın olarak başvurduğu yöntem alkol almaktır. Her ne kadar alkol vücudu gevşetmeye yarar düşüncesi yaygın olsa da aynı zamanda vücudu kurutur ve yorgunluğu artırır. Çok fazla alkol almış bir yolcunun uçağa binmesine izin verilmeyeceğini de hatırlatmak isteriz.
Alkol dışında kafein de rahatlamana yardımcı olmayacaktır. Eğer içeceklerin yardımını istiyorsan meyve suyu ya da sadece su ile kendini rahatlatmaya çalışabilirsin.
Yeterince Su İçmelisin
Alkolün vücudu kuruttuğu ve kafeinin gerginliği artırdığı göz önünde bulundurulduğunda, normal su ya da mineralli su içmek en iyisidir. Çok gazlı maden suları, diğer gazlı içecekler, mide ve bağırsaklarda rahatsızlığa yol açar ve bu durum gergin hissetmene sebep olabilir. Uçaktaki havanın oldukça kuru olduğunu unutma, bu nedenle bol miktarda su içmelisin ancak tuvalet sırasını da göz önünde bulundurmanı tavsiye ederiz.
Sakız Çiğnemenin Etkisi Yadsınamaz
Sakız çiğnemek, her şeyden önce kalkış ve inişlerde kulaklardaki basıncı eşitlemeye yardımcı olur. İkinci en önemli özelliği ise seni strese sokabilecek seslerden ve durumlardan uzaklaşmanı sağlaması. Sevdiğin meyvelerle tatlandırılmış, lezzetli sakız ya da şekerlerle uçuşunu daha keyifli hale getirebilirsin.
Rahat Giyinmek Önemli
Uçuş esnasında rahat giyinmek hem pratik olması hem de sağlıklı olması açısından önemli. Özellikle uzun uçuşlarda hafif ve bol giysiler tercih etmek, uzun oturma pozisyonlarında rahat etmene yardımcı olur.
Ayrıca uçak içerisindeki ısı değişimlerine karşı, sweatshirt, hırka ya da hafif bir battaniye almayı unutmamalısın. Uzun uçuşlarda uyumak da ayrı bir sorun. Boyun yastığı ya da rahat edebileceğin uygun boyutlarda bir yastık da rahatlamana yardımcı olacaktır. Kıtalar arası uçuşlarda jetlag etkisini azaltmak için gittiğin yöne ve iniş saatine göre yolculuk boyunca uyumak etkili olabilir.
Endişeyi Azaltmanın Keyifli Yolları: Okumak ya da Müzik Dinlemek
Endişe ve stresi azaltmanın kanıtlanmış yollarından olan okumak ya da müzik dinlemek, uçak fobisini yenmek için en ideal yöntemlerden. Kitabını, müzik dinleme aracını ve kulaklıklarını yanına almayı unutma. Eğer istersen havayolunun sunduğu uçak içi eğlence sisteminde de vakit geçirebilirsin. Film ya da belgesel izlemek, sistemde bulunan müzikleri dinlemek de zamanın daha hızlı akmasına yardımcı olur.
Profesyonel Yardım Almak Gerekebilir
Eğer uyguladığın teknikler işe yaramıyor ve korkun hiç azalmıyorsa profesyonel olarak yardım almanı öneririz. Uçak korkusu hayat kaliteni etkiler bu nedenle profesyonel yardım almaktan çekinme.
Uçuş Öncesi Bir Fincan Herby No Stress Tea
Passiflora, lavanta, papatya ve daha birçok rahatlatmaya yardımcı bitki, vanilya ve elmanın mis gibi kokusuyla seni bekliyor. Uçuş öncesinde keyifle bir fincan Herby No Stress Tea içerek yolculuğa başla.
Kaynaklar:
(1https://www.antalyapsikiyatrist.com/psikiyatri-tani-ve-tedavi/ucak-fobisi
(2)https://spectrum.mit.edu/winter-2004/air-travel/
(3)https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22431-aerophobia-fear-of-flying
Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.
Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.