Libido Ne Demek?
Latince kökenli bir kelime olan libido, arzu ve istek anlamlarına gelir. En temel tanımıyla insanın yaşam gücünü ve temellerini oluşturan dürtü, içgüdü anlamındadır.
Bu terimi tanıtan Sigmund Freud’un ilk tanımı ise doğası gereği esasen cinsel olan idden türetilen varsayımsal psişik bir enerjiydi ancak daha sonra kullanımını önemli ölçüde değiştirerek, cinsel bileşeni daha az önemli hale getirdi ve terim, yaşamsal enerjiye daha yakın bir anlam kazandı.
Libido Cinsellikten Daha Fazlasıdır
Libido, genel olarak cinsel yorumlarla sınırlanır. Ancak Psikanalizin babası Sigmund Freud bu kavramı çok farklı şekillerde ele aldı ve çok daha geniş bir anlamda analiz etti. Araştırmalarının ilerleyen dönemlerinde kavramı, davranışlarımıza yön veren dürtülerden veya içgüdülerden gelen enerji olarak tanımladı.
Libido, bize anlatıldığı şekliyle otomatik olarak cinsel zevkle eş tutulsa da Freud'a göre bu zevk çok daha ileri gider. En basit örneğiyle çok susadığın bir anda su içerken duyduğun haz ya da tatlı krizinin ardından yediğin enfes bir tatlı gibi ya da daha temel gereksinimlere indiğimizde kışın çok soğuk havalarda ateşin başında ısınma gibi.
İd, Ego ve Süperego
Freud kişiliği id, ego ve süperego olarak üç bölüme ayırır. İd, zevk ilkesi tarafından yönlendirilen bilinçsiz, içgüdüsel, dürtü parçasıdır. Süperego, belirli bir kültürde yaşamaktan kaynaklanan sosyal normlar, emirler ve yasaklardır. Çocukluğumuzdan itibaren onları sosyalleşme sürecinde özümseriz ve bazılarının farkında olmayabiliriz.
Psikolojiye göre bunlardan en bilinçli olanı, gerçekçilik ilkesi tarafından yönlendirilen egodur. Ego, her ne pahasına olursa olsun dürtülerinin tatmin edilmesini isteyen id ve normların yerine getirilmesini şiddetli bir şekilde ileten süperego tarafından sürekli olarak saldırıya uğrar. Ego, içgüdüsel dürtülerden ve sosyal normlardan kaynaklanan çatışmaları çözemediğinde ise korku, kaygı ve suçluluk duygusu ortaya çıkar.
Libido’ya Giden Yol
Freud'a göre libido hakkındaki yorumunun doğrulanması, id, ego ve süperego olarak tanımladığı şeylerde mevcuttu. İd, hazzın temelinin bulunduğu kısımdır ve burası anlık haz olarak kabul ettiğimiz şeyleri içerir. Bizi bilinçsizce keyif almaya ve temel gereksinimlerimizi gidermeye yönlendiren psikolojimizin bir parçasıdır. Örnek olarak yazın susadığımızda soğuk bir içecek aramamız gibi.
Buna karşılık, ego libidonun enerjisini sınırlar. Gerçekleri dikkate alarak gereksinimleri gidermekle ve aynı zamanda zevk almakla yükümlüdür. Burada sosyal normlar ve çevresel faktörler devreye girer. Yazın susadığımızda soğuk bir içecek ararız ama sonrasında araba kullanacaksak alkolsüz bir içecek seçeriz.
Süperego ise egoya benzer ancak ahlaka ciddi anlamda önem verir. Sosyal normları ve değerleri içselleştirir. Bu değerler çevremizdekilerden iletişim ve etkileşim yoluyla öğrendiğimiz ilkelerdir. Soğuk içecek örneğinde olduğu gibi alkollü bir içecek içmekten suçluluk duyabiliriz çünkü bazı toplumlarda her yerde ve her an alkol almak hoş karşılanmaz. İşte burada içselleştirdiğimiz bir kural ya da düşünce yüzünden kendimizi suçlu hissedebiliriz, kaygı ve korku duyabiliriz.
Psikoseksüel Gelişim Aşamaları ve Libido
Sigmund Freud'a göre libido, insan gelişiminin çeşitli aşamalarında da mevcuttur ve her aşama farklıdır. Bu durum gelişim evresinde farklı şekillerde ifade edilir.
Oral Dönem 0-1 Yaş: Yeni doğan bebek için haz merkezi ağızdır. Bebeğin en erken bağlanması, oral ihtiyaçlarını tatmin eden kişiye, genellikle annesine olur.
Anal Dönem 1-3 Yaş: Bu dönemde tuvalet eğitimi hassastır. Ebeveynlerin bir an önce tuvalet eğitimini tamamlama arzusu, libidinal enerjiyi oral bölgeden anal bölgeye kaydırır. Çocuk azarlanma, kendini yetersiz hissetme gibi duygular sebebiyle olumsuz değerlendirme algılama yeteneğinin artmasıyla karşı karşıya kalır.
Fallik Dönem 3-6 Yaş: Psikanaliz’deki en tartışmalı aşamadır. Freud’a göre bu yaş grubu, çocuğun cinsel organlarını ve cinsel hazzı keşfetmeye başladığı aşamadır.
Gizli (Latent) Dönem 6-12 Yaş: Bu dönemde libido, nispeten bastırılmış veya yüceltilmiştir. Çocuk artık okul, spor, ilişki kurma gibi etkinliklere odaklanarak dolaylı olarak dürtüleriyle hareket etmeye başlar.
Genital Dönem 13-18 Yaş: Çocuğun egosu bu aşamada tamamen gelişir ve bağımsızlık arayışı içindedir. Anlamlı ve kalıcı ilişkiler kurma yetenekleri somuttur.
Psikanaliz kuramında Freud ve ardılları libidoyu sadece cinsel dürtüler olarak düşünmediler. Onlar için bu, sadece cinsel tatmin arzusu değildi. Libido yani hayat enerjisi hayatımızın tüm alanlarında mevcuttur ve psikoseksüel gelişimimizin aşamalarından geçtikçe gelişir.
Libido ve Cinsellik
Psikanaliz teorilerinin dışında libido, çoğunlukla cinsel dürtülere atıfta bulunmak için kullanılır. Ancak burada da sadece içgüdüsel olarak cinsel açıdan tatmin edilmeyi değil daha fazlasını psikolojik ve sosyal faktörleri de içerir.
Libido’yu Düşüren Faktörler
Cinsel isteği azaltan faktörler arasında hastalıklar, yorgunluk ve kullanılan ilaçlar sayılabilir. Psikolojik faktörler arasında stres, yaş, ilişki durumu, geçmiş deneyimler ve kişilik cinsel isteği etkileyebilir. Testosteron ve östrojen düşüklükleri ya da dengesizlikleri cinsel arzuda azalmaya sebep olabilir. Yalnızlık, zayıf sosyal ilişkiler ve modern yaşamın getirdiği ağır sorumluluklar olumsuz anlamda etkileyebilir.
Libido Nasıl Yükselir?
Cinselliğe karşı az ilgi duyuyorsan, hiç ilgini çekmiyorsa veya cinsellik esnasında zevk almakta güçlük çekiyorsan libido düşüklüğünden bahsedilebilir. Cinsel istek çevresel, fizyolojik ve psikolojik faktörler sebebiyle dönem dönem dalgalanabilir ancak kronik bir problem haline geldiğini düşünüyorsan yardım almalı ve hayatında bazı değişiklikler yapmalısın.
Stresten Uzak Bir Yaşam
Sağlığımızı bozan en büyük etkenlerden biri olan stres, cinsel hayatı da olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle rahatlamanın ve stresle başa çıkmanın yollarını bulmak, libidonun yükselmesine yardımcı olabilir.
Doğal Afrodizyaklar Tüketmek
Günlük olarak tüketilen bazı yiyecekler ve bitkiler doğal afrodizyak etkileriyle bilinir. Çilek çikolata karpuz, muz, kabak çekirdeği, keçiboynuzu gibi yiyecekler; ginseng, tribulus, maca gibi bazı bitkiler tüketmek doğal afrodizyak etkisi yaratarak libidonuzu yükseltmeye yardımcı olabilir.
Kepekli tahıl ürünleri, fındık, tohumlar, yeşil yapraklı sebzeler gibi B vitamini içeren yiyecekler, üreme sistemi, vücuttaki kan akışı ve damarlarının durumundan ve fiziksel performanstan sorumludurlar.
Kırmızı biber, maydanoz, narenciye, çilek, karnabahar, brokoli, lahana, domates, karpuzda bulunan C vitamini, hücresel düzeyde vücut hücrelerini yok eden serbest radikallerin etkilerine karşı vücudu korur. Çok az tükettiğimizde daha çabuk yorulur, kas ve eklem ağrıları ve halsizlikle mücadele ederiz.
Bitkisel yağlar, fındık, avokado gibi E vitamini içeren yiyecekler, C vitamini ile birlikte hücreleri serbest radikallere karşı korur. İnsan üreme fonksiyonlarını doğrudan etkiler, libidoyu destekler ve doğurganlığı artırır.
Balık, yumurta sarısı, süt ürünleri, havuç, kırmızı biber, ıspanak gibi A vitamini içeren besinler de libido ve doğurganlık için çok önemli olan seks hormonlarının sentezinden sorumludur.
Egzersiz Yapmak
Egzersizin faydaları saymakla bitmez. Sadece fiziksel olarak değil aynı zamanda psikolojik olarak da insan sağlığını olumlu yönde etkileyerek cinsel istek artışına yardımcı olabilir. Fiziksel aktivite sadece daha iyi bir ruh hali ve fizyolojik olarak sağlıklı olmakla ilgili değildir. Spor yaparak daha iyi ve biçimli bir vücuda sahip olabilirsin. Bu durum özgüvenini yükselterek cinsel isteğinin artmasına yardımcı olabilir.
Doktora Danışmak
Eğer kronik hastalıklar sebebiyle kullandığın ilaçlar varsa ve bunların cinsel isteğinde azalmaya sebep olduğunu düşünüyorsan doktorunla bu durumu konuşabilirsin.
Aşkın Yudumlanabilir Hali Herby Love Tea
İçerisinde keçiboynuzu, muskat, çoban çökerten ve ginseng gibi afrodizyak özellikleriyle öne çıkan bitkileri tutkunun meyvesi çilek ve mükemmel çikolata lezzetiyle buluşturan Herby Love Tea denemeye ne dersin?
Kaynaklar:
(2)https://www.britannica.com/science/libido
(3)https://www.researchgate.net/publication/237306175_Id_Ego_and_Superego
(4)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557526/
(5)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7340557/#R7
(6)https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7340557/#R64
(7)https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2050052115301360
Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.
Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.