Metabolizma İçin En Önemli Destek: Antioksidanlar

Son zamanlarda ismini sıklıkla duymaya başladığımız antioksidanlar, sağlığımız için önemli bir yere sahiptir. Vücudu hastalıklara karşı korunma ve metabolizmayı destekleme söz konusu olduğunda dışarıdan alınabilecek antioksidanlar devreye giriyor. Bu yazımızda antioksidan, serbest radikaller ve oksidatif stres, antioksidan içeren besinler, antioksidanlar ve bitkiler konularını ele aldık.

Antioksidan Nedir? 

Antioksidanlar, insan bedenine zarar veren ve bazı hastalıklarla ilişkilendirilen serbest radikalleri etkisiz hale getiren ve yol açtığı zararları elimine eden maddelerdir (1). Serbest radikaller, vücudumuzdaki doğal metabolik süreçler esnasında oluşabileceği gibi dışarıdan da gelebilir. Bu maddelerin hücrelere zarar vermesi ve hastalıklara neden olması söz konusu olduğu gibi diğer yandan da vücudumuz için gereklidirler. Bağışıklık sistemimiz enfeksiyonlarla savaşırken serbest radikallerden yardım alır. Dolayısıyla bu maddelerin vücudumuzda dengede tutulması son derece önemlidir. (2)

Serbest Radikaller ve Oksidatif Stres

Vücudumuzda bulunan serbest radikal miktarı, antioksidan miktarından daha fazla olduğu zaman oksidatif stres olarak adlandırılan bir süreç oluşur. Oksidatif stres uzun süreli olduğunda ise DNA’ya zarar verebilir. DNA’nın zarar görmesi ise kaçınılmaz olarak hastalıkların ortaya çıkması ile sonuçlanır. Serbest radikallerin zeminini hazırladığı hastalıkların başında diyabet, kanser, karaciğer ve kalp hastalıkları gelir (3). 

Serbest radikallerin vücudumuzda fazla miktarda bulunmasına ve oksidatif stresin oluşmasına neden olan birçok faktör var. Örneğin stresli bir hayat sürmek, çevresel olarak maruz kalınan etkiler ve yaşam tarzı ile ilgili etkenler bunların başında gelir. Çevresel etkiler arasında hava kirliliği, doğal olarak maruz kalınan etkenler arasında radyasyon (güneşlenme veya çevrede radon gazı olması gibi nedenlerle), yaşam tarzı etkenleri arasında ise alkol ve sigara bulunur. (4) Serbest radikalleri etkisiz hale getiren antioksidanlar ise vücutta doğal olarak üretildikleri gibi dışarıdan destek olarak da alınabilirler. Yani vücudumuz serbest radikallerin hücrelerimize zarar vermesini engellemek üzere kendisi de antioksidanlar üretebilir. 

Antioksidan Zengini Besinler

Antioksidanlar, ağırlıklı olarak bazı meyve, sebze ve yemişlerde bulunur. Sebze ve meyveler açısından zengin bir diyetle beslenmenin temel sağlık önerilerinden biri olmasının nedenlerinden biri de besinlerin antioksidan içeriğidir. Esasen antioksidanlar hem bitkilerde hem de hayvansal gıdalarda bulunabilir Hayvansal gıdalara ek olarak meyve ve sebzelerden zengin beslenmemiz ve diyetimizi bu açıdan çeşitli tutmamız sağlığa yönelik faydalar sağlar. 

Şimdi bazı antioksidan içeren besinleri içerdikleri ilgili antioksidanla beraber ele alacağız (5): 

✿ A vitamini: Yumurta, süt ürünleri, yağlı balıklar ve ciğer, temel vitaminlerden biri olan A vitamininden zengin besinler. Vitaminler vücudumuzda antioksidan görevi görürler

✿ E vitamini: Badem, fıstık, ay çekirdeği gibi kuruyemişler, yeşil yapraklı sebzeler, zeytinyağı gibi bitkisel yağlar yoğun miktarda E vitamini içerirler.

✿ C vitamini: C vitamini en güçlü antioksidan görevli vitaminlerden biridir. Neredeyse tüm meyve ve sebzelerde bulunur. Özellikle limon ve greyfurt gibi turunçgiller, çilek, patates, brüksel lahanası, biber ve brokoli yüksek C vitamini kaynakları arasındadır. 

✿ Likopen: Özellikle domates ve domatesten elde edilen ürünler likopen açısından son derece zengindir. Bunun haricinde pembe ve kırmızı renkli diğer sebze ve meyveler de iyi birer likopen kaynağı.

✿ Beta-karoten: Havuç oldukça iyi bir beta-karoten kaynağıdır. Ayrıca domates, bezelye, brokoli, marul, elma ve ıspanak da hatırı sayılır miktarda beta karoten içerir.

✿ Lutein ve Zeaksantin: Bu iki antioksidan çoğunlukla aynı anda bir arada bulunur. Ispanak, brokoli, maydanoz, yeşil bezelye, yumurta, mısır yeterli düzeyde lutein ve zeaksantin içerir. (6)

✿ Selenyum: Süt ve yoğurt gibi süt ürünleri, hindi, tavuk, yumurta, baklagiller, mısır, buğday ve pirinç selenyumdan zengin gıdalar arasında bulunur.

Antioksidanlar ve Bitkiler

Neredeyse tüm bitkiler, otlar ve baharatlar son derece güçlü birer antioksidan kaynağıdır. Bu bitkiler arasında yeşil çay, bamya çiçeği, kuşburnu ve zencefil özellikle dikkat çekici. Yeşil çayın içerisinde bulunan kateşin isimli polifenoller, C vitamininden de daha kuvvetli antioksidanlardır. Yeşil çay ayrıca karotenoidler, tokoferoller, askorbik asit (C vitamini), krom, manganez, selenyum veya çinko gibi mineraller ve bileşikler içerir. (7) Bamya çiçeği, gülhatmi ve kekrede olarak da bilinen hibiskus dekoratif amaçlarla kullanılmasının yanı sıra antioksidanlar açısından da son derece zengin. Hibiskus, güçlü antioksidan özellikler gösteren fenolikler, flavonoidler ve antosiyaninler içeriyor. (8)

Enfes bir kış çayı olarak fincanlarımızdan eksik olmayan kuşburnu da antioksidan deposu bitkilerden biri. Özellikle likopen, zeaksantin ve beta-karoten gibi karotenoidlerden zengin olan kuşburnunun içerisinde ayrıca fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, manganez ve çinko gibi temel vitaminler de bulunuyor. (9)

Güneydoğu Asya’ya özgü zencefil, bugün dünyanın birçok yerinde kullanılan antioksidan deposu bir baharat. Zencefilin antioksidan özellikleri genel olarak içerisinde bulunan gingerol isimli aktif madde ile ilgili. Buna ek olarak zencefil, güçlü antioksidanlar olan kuersetin, şogaol, zingeron da içeriyor. (10)

Herby’nin bitkiler ve şifalı güçleriyle bitkiler ve meyveler konusunda uzmanlığı, özenle hazırladığı bitki çaylarında kendisini gösteriyor. Antioksidan deposu bitkilerin doğru oranda bir araya getirilmesiyle hazırlanan Herby bitki çaylarını beslenme düzenine ekleyerek günlük aldığın antioksidan miktarını artırabilirsin. Kara mürver, bamya çiçeği, portakal yaprağı, tarçın, zencefil, yaban mersini içeren Herby Defense Tea; yeşil çay, kuşburnu, bamya çiçeği ve yaban mersini ile antioksidan profili oldukça güçlü olan Herby Fit Tea; ıhlamur ve ekinezyanın yanı sıra C vitamini takviyesi de içeren Herby Bodyguard Tea daha zinde bir yaşam için yanında!

Kaynaklar: 

1-https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/antioxidants 

2-https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9787133/ 

3-https://www.nccih.nih.gov/health/antioxidants-in-depth 

4-https://www.healthline.com/nutrition/antioxidants-explained 

5-https://www.medicalnewstoday.com/articles/301506#food-sources 

6-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3705341/ 

7-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3498696/ 

8-https://link.springer.com/article/10.1007/s13369-017-2428-z 

9-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6165473/ 

10-https://www.mdpi.com/2304-8158/8/6/185/htm 

Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.

Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.